twee gedichten van de stilte – ik kan er niet omheen verdienen meer dan goud – max lerou en elbert gonggrijp. (de verkorte versie). alle dichters dank je wel voor het insturen van de soms heel kwetsbare stiltemomentjes die in woorden hier aankwamen. delen Rik van Boeckel en Petra Maria (ook de verkorte versie) vandaag het brons. moet de conclusie zijn dat de amsterdamse joffer betsy repelius een waardig eerbetoon in poëzie is gegeven. dank jullie wel.
Pom lieve vriend, de straat kent een stilte zoals nooit.
de nacht doet er een schepje bovenop.
nachtzicht
ons huis kent rust
zoals rust wel wordt geëerd
sereen omhangen
de straat is solidair – gerucht noch wind
zelfs de bomen zijn wat saai vanavond
ze staan daar maar een beetje
als een man op leeftijd enigszins bedaard
aardig kaal en ook de huid is dun
je ziet de ringen eer hij is doorkliefd
ml
–>
een mooi stilleven – de huid dun inmiddels. je voelt dat elke woord meer er een teveel is. ook in de recensie.
RONDOM
Wij leven onze eigen plek, kijken naar wie wij
zijn om dat niet te gaan vergeten – ogen zonder
weet van het één of ander. Wij hadden alles
kunnen betekenen: deze stilte, dit landschap.
Deze bomen en het water. Wij bestaan elders,
in gedachten, zoals paarden. Wij blijken zo goed
als zij, bedenken hoe het is om een dier
te bedoelen, hier, in dit ogenblik.
Toen wij het niet wisten, toen het ons zocht,
toen het ons zag, riep, voelde. Laat het zingen
aan de wind, laat het deinen aan de golven,
zachtjes, om de stilte heen.
Laat de pen de hand proberen,
stilte om de dichter heen
– in stilte stilte dichten –
Elbert Gonggrijp,
Egmond aan den Hoef,
vrijdag 1 mei 2020
–>
het is al prachtig maar ik kan het toch niet laten – om het gedicht dat nooit meer zo en nooit meer zo goed geschreven kan worden uit de woorden te destilleren – elbert zet een verstild wereldwondertje neer in de nederlandse taal:
Wij hadden alles
kunnen betekenen: deze stilte, dit landschap.
Deze bomen en het water.
Toen wij het niet wisten, toen het ons zocht,
toen het ons zag, riep, voelde. Laat het zingen
aan de wind, laat het deinen aan de golven,
zachtjes, om de stilte heen.
Laat de pen de hand proberen,
stilte om de dichter heen
– in stilte stilte dichten –
van de stilte dichten is een kunst.
- Petra Maria – niets zeggen haar ogen
- Elbert Gonggrijp – toen het ons zocht, toen het ons zag
- René Hillenaar – mijn stilte is ongehoord aanwezig
- Frans Terken – laat je onhoorbaar zien
- Rik van Boeckel – dichtbij de pijn stil van binnen
- Jako Fennek – dit stilleven ontdaan van elk rumoer
- Vera van der Horst – het ademen voorbij
- Anke Labrie – het korenblonde zacht
- Erika de Stercke – om de mijmeringen te verstillen
- Max Lerou – de huid is dun je ziet de ringen
- Cartouche – een hele wereld voor me
wie wint de enige echte virtuele – in de stilte van de dag zijn de dingen zoveel mooier soms- de in stilte verzonken trofee op pomgedichten?
we nemen een schilderij van betsy repelius van 100 jaar geleden als uitgangspunt – de verstilling die zij wist uit te drukken – de kunstenaar in zijn werk verzonken. dichters herkennen die stilte waarin en waaruit het gedicht kan ontstaan. graag lezen we van uw contemplatie – de regels als vanouds: de gedichten niet te lang svp tenzij noodzaak – 20 regels is genoeg – insturen voor zondag 10 uur 30. stuur in op het u bekende gmail.com adres van pomgedichten@ – of benut de blauwe contact functie boven aan de pagina. of laat onder dit item een reactie achter -ik zorg er voor dat uw gedicht in het item wordt geplaatst. commentaar als altijd verzekerd.
toen je stilte stuurde
niets
is me liever
dan eenvoudig mooi
het bloemblauw
vers gescand
natuurlijk in het licht
een meisje
drinkt in stilte woorden
denkt hem goddelijk lief
en ik
ik kan in stilte
niet meer denken
ik kan het denk ik niet
pom wolff
voor het raam
wuift de varen
een stille beweging
en als de klok niet
kon hij het geluid
verdragen
zo’n zeldzaam moment
als de lage zon voorbijkomt
schaars
niets zeggen
haar ogen
wees maar stil
we zijn het
gewoon
het is al samen
petra maria
–>
de dingen zoveel mooier soms als ze verstild verzonken zijn – we gaan dit weekend de stilte in, lieve lezer – de stilte om ons heen in woorden van de poëzie – de gedachte alleen al is bevrijdend – het dagelijkse gekakel ver weg en achter ons – hier geen anderhalve meter, geen vliegtuigen meer, geen politiek, geen erwin wennemars, hier hebben de dichters de poëzie voor het zeggen. het is zondagochtend vroeg, we gaan de stilte in! Petra Maria laat de varen wuiven bij een lage zon. er wordt niets gezegd – een gedicht over samen zijn. subtiele beelden. twee laatste prachtige strofen – ik laat er één aan voorafgaan – de andere woorden hoeven niet.
voor het raam
wuift de varen
in de lage zon
niets zeggen
haar ogen
wees maar stil
we zijn het
gewoon
het is al samen
ZONDER GELUID
ik heb altijd wel wat
kruimels dood op zak
ze zwijgen als de pest
en branden als de hel
ik zou er eenden mee kunnen voeren
maar ach wat weten vogels nou
van virussen en bange mannen
ik poets mijn tanden en ben braaf
mijn stilte is ongehoord aanwezig
ik hou van iedere wolf op mijn pad
leven is maar schuin afgesneden
ik ben het brood dat mij eet
de tuinman vlucht voor het sterven
maar ach het leven in Ispahaan
glimlacht om alles en niets
zolang de zon op aarde schijt
© René Hillenaar
–>
ik zeg net teveel nadruk rené, te nadrukkelijk de uitleg ook – het gedicht om die prachtige regel heen geschreven – ‘ik ben het brood dat mij eet’ – dit gedicht zou meer van dit soort mysterie moeten kennen – de stilte TE aanwezig – dat is het. dan valt de stilte weg. de ik persoon neemt haar plaats in – en het gedicht valt daarmee buiten het gevraagde thema.
Hoe we met niets omkleed
samen de dagen voeden
we mijden elk geluid
dat ons van ons stuk kan brengen
ademloos luisteren we naar elkaar
een oogbeweging zegt genoeg
als jij een of twee keer knippert
trek ik een wenkbrauw op
laat je onhoorbaar zien
dat er van onrust nu geen sprake is
beter zwijgen we die gewoon dood
kijken in stilte toe en knikken
met een vinger op de lippen
bergen we in brokken weg
wat we dan zouden moeten zeggen
bewaren dat voor een andere tijd
© FT 02.05.2020
–>
het gedicht om die prachtige verstilde oogbeweging heen geschreven. een oogbeweging die genoeg zegt. de tweede strofe brengt de dichter, dichters verdere woorden in het nauw. de beweging zegt al genoeg en de dichter neemt toch verder het woord. ik als lezer blijf liever in dat eeuwig durende verstilde moment. daarover mag de dichter wat mij betreft eindeloos schrijven – dan weet de lezer van de eindeloosheid van die ene oogbeweging. ik stel een vergrootglas voor voor dat oog, voor dat ene ogenblik, voor die ene eindeloze blik in de eindeloosheid van de ingehouden adem.
Groeten, Rik
Tijd om stil te zijn
Stilte van binnen
zonder woorden
tijd om stil te zijn
dichtbij de liefde
dichtbij de pijn
stil van binnen
als een dichter van rust
stil zonder zinnen
‘t hart gekust
gedachten geven
zich over aan een gedicht
oren slaan geluid op
trommels smeken om genade
tijd om in stilte
de tijd te verdragen.
Rik van Boeckel
2 mei 2020
–>
waar de stilte deze dichter brengt. mooie beelden mooie zinnen – dichtbij de liefde en dichtbij de pijn – de dichter van dienst aan het woord – de dichter van rust – mooi gevonden – het hart gekust – de tijd in stilte te verdragen – een soort weldadige weemoed legt rik hier in woorden van melancholie. dichtbij wat het leven hem gegeven heeft – ver van wat de dichter normaal gesproken in zijn andere werken zo uitbundig bezingt. we lezen in wezen een omgekeerde rik van boeckel – die als de corona economie min of meer in contemplatie tot stilstand komt.
geluidloos
mijn toevluchtsoord de diepte
waar onderaan de stenen treden
gehamsterd bier
toiletpapier en stilte
muur en vloer bekleden
te midden van dit stilleven
ontdaan van elk rumoer
bezoeken mij gedachten
als meeuwen vissersschepen
slaat de klok zijn laatste slag
zwaai ik jou bekoring toe
jako fennek
–>
jako schetst een stilleven met elementen uit het leven. waarom het echt om gaat lijkt de dichter ons te willen meegeven in de laatste twee regels van het gedicht – als de tijd tot stilstand komt resteert nog iets van haar bekoorlijkheid – gedachten als meeuwen – hahaha daar hebben we weer iets terug van de oude jako. ik bedoel te zeggen met de tweede strofe had het gedicht mogen beginnen – en dan willen we nog veel meer van die gedachten lezen. waarheen ze ook vliegen of uitvliegen.
—
En Wislawa Szimborska zei: Wanneer ik het woord stilte uitspreek, vernietig ik haar.
Moment
Als ik jou lees
sijpelt schoonheid in mijn brein
behoort mijn lijf niet meer aan mij
ben ik het ademen voorbij
de schrille stem van een kind
ijlt weg naar vanwaar het komt
bloesemblaadjes geplukt door de wind
hoor ik één voor één vallen op de grond.
Vera van der Horst
–>
ik kan het niet onderdrukken hier te schrijven – ochgossietoch – vera schrijft van een diep verstild voelen – de kindjes terug de baarmoeder in – dichteres zelf het ademen voorbij en het lichaam bevrijd en overgegeven – aan de liefde natuurlijk. hoort ze toch nog romantische blaadjes vallen op de wind. ja heerlijk! als deze dichteres de liefde bedrijft leest de gelukkige partner het allemaal later heel mooi beschreven terug. HIJ STAAT! in veraas bundel.
en toch vind ik het gedichtje mooi en oprecht.
liggend landschap
als ik me behoedzaam omdraai
zie ik het korenblonde
zacht bewegen naast me
gekoesterd door de eerste zon
hier blijf ik wonen voor altijd
anke labrie
–>
het zal geen toeval dat de beelden van de schilders hier min of meer overeenkomen. het beeld van petra maria ook hier bij anke in woorden gegeven. het zachte bewegen van iets heel natuurlijks – weliswaar hier meer onbestemd – in de ochtendzon. een stil gevoel dat de wens tot eeuwigheid in zich draagt.
Verstilling
Hier aan mijn tafel
waar de wereld in zwijgen stopt
kijk ik naar de muren
woelige tijden zijn er op afgeketst
door het raam
zie ik de nacht in verlichtingspalen
de snelweg ver weg
hoe avonturen
achterwege blijven op lege schalen
de barsten houden zich koest
een snee in de vinger
de meloen op het tapijt
ik laat hem liggen
nip aan het glas wijn
om de mijmeringen te verstillen
Erika De Stercke
–>
hier wint proza het van de poëzie – de poëzie lezen we in de regels:
hoe avonturen
achterwege blijven op lege schalen
de barsten houden zich koest
die regels hoeven geen nadere verklaring meer. ik zou ook niet weten hoe het verder moet met het gedicht. over de barsten dan maar – dat in het craquelé van de tijd de stilte huist zoals de stilte inmiddels ook in haar is geslopen na die zo onstuimige liefde voor hem van weleer
Verstillen
Als ik mijn ogen sluit
alleen
zie ik een hele wereld
voor me
aan mij voorbijgaan
je sprekende ogen
uitgangspunt
en navel
ongehoord kloppen
streng
maar rechtmatig
in mijn bestaan
03-05-2020
Cartouche
–>
o – hahaha – zo beschrijft onze cartouche de belangrijkste zaken des levens – ogen en navel maar dan komt het – ook het uitgangspunt – hahaha – ik kan dit gedicht na dat woord niet meer serieus beschouwen – bulderend lig ik hier in mijn flatje in de jordaan drie hoog achter op de grond – buurvrouw beneden zal wel denken – meneer wolluf heeft weer eens teveel gedronken en vindt zijn bed niet makkelijk. meneer wolluf ziet hele werelden waar geen werelden zijn. meneer wolluf heeft weer eens een gedicht gelezen waar ie ondersteboven van is. waar het onderste boven is komen drijven.
hoe dan ook ZIJ heeft de dichter bewogen – zij beweegt via Cartouche hier deze lezer ook.
1 mei 2020
18.40 uur
voor het raam
wuift de varen
een stille beweging
en als de klok niet
kon hij het geluid
verdragen
zo’n zeldzaam moment
als de lage zon voorbijkomt
schaars
niets zeggen
haar ogen
wees maar stil
we zijn het
gewoon
het is al samen
petra maria
Dichter bij de stilte
Hoe we met niets omkleed
samen de dagen voeden
we mijden elk geluid
dat ons van ons stuk kan brengen
ademloos luisteren we naar elkaar
een oogbeweging zegt genoeg
als jij een of twee keer knippert
trek ik een wenkbrauw op
laat je onhoorbaar zien
dat er van onrust nu geen sprake is
beter zwijgen we die gewoon dood
kijken in stilte toe en knikken
met een vinger op de lippen
bergen we in brokken weg
wat we dan zouden moeten zeggen
bewaren dat voor een andere tijd
© FT 02.05.2020