toch maar even een verslag schrijven van die gedenkwaardige 22ste augustus van het jaar 2021. we vragen de vaste maandagcolumniste van pomgedichten Karin Beumkes om wat geduld – vanmiddag plaatsen wij van hier haar poëtische maandagbijlage. deze maandagochtend geven wij voorrang aan een terugblik op al die memorabele momenten die de zondagochtendwedstrijd op de pom opleverde.
er is bijna geen beginnen aan. laten we beginnen met ANKE LABRIE die de gastvrouw in Eindhoven VERA VAN DER HORST en uw webmaster in de bloemetjes van FLEUROP zette en daar nog een fles wijn aan toevoegde. zij kon helaas het festijn niet bezoeken maar veroverde zonder meer met deze geste een zeer gewaardeerde leerstoel in het door haar zelve benoemd en uitgeroepen GENOOTSCHAP AN DE POM. het genootschap was eenmalig in Eindhoven om de enige echte virtuele – maar voor een keer niet virtuele maar echte pomprijs uit te reiken aan de door juryvoorzitter aangewezen winnaar van de zondagochtendwedstrijd. ingezonden werden meer dan 15 gedichten – de een na de ander mooier dan mooi – een waar poëziefestijn op de zondagochtend. een internationaal poëzie festijn – uit Belgie – Gent was komen overvliegen ERIKA DE STERCKE die met haar performance de verder altijd zo stabiele juryvoorzitter PETER LE NOBEL van zijn stuk wist te krijgen.
PETER de aanvoerder van de site het nationale boekenblog was tot tranen toe bewogen van de bijdragen van ERIKA – die ik ook eerlijk gezegd nog nooit zo indringend mooi zag voordragen. internationaal ook omdat de vormdichter DITMAR BAKKER voor de gelegenheid was komen overvliegen vanuit het bruisende BERLIJN – de MOTZstrasse en andere clubs in VIERTEL Schöneberg waar het zo heerlijk toeven is.
als een jong hoentje te midden van oudere beesten verzorgde dichter Bakker een spetterend optreden – waarin hij ook de werken van de TEXELSE duivelskunstenaar ROOP verwerkte. DITMAR vertolkte de ingezonden bijdrage van ROOP beter dan ROOP ooit zelf zou kunnen bereiken.
juryvoorzitter LE NOBEL verzorgde later op de dag het JURYRAPPORT dat hieronder op de site staat afgedrukt. op zijn zo eigen wijze wist hij wederom alle ingezonden werken van enig commentaar te voorzien maar zo specifiek dat de dichters zelf opkeken van de bijzonderheden die zij in hun werk hadden beschreven. PETER werd bijgestaan door zijn sensetivetytrainster die na het lezen van alle ingezonden werken aan een totale nervous breakdown ten onder was gegaan en in utrecht moest achterblijven. PETER LE NOBEL wist in zijn eentje de show compleet te maken. ook al omdat hij het waagde de inzending van texelse ROOP als ‘culturele toe-eigening’ te waarderen maar dan wel ‘van het vuigste soort’. zo had de sensetivitu-trainster Peter ingefluisterd te zeggen. en hij sprak dan ook deze woorden uit. en passant werd de gastvrouwe in eindhoven niet virtueel uitgeroepen tot winnaar van de zondagochtendwedstrijd – in Peters jury rapport leest u waarom. VERA van der Horst veroverde en niet virtueel popje als prijs – maar ging pardoes boven op popje zitten.
popje kreeg van de naam EVELIENTJE – later bijgesteld tot de naam POMMELIENTJE – nog weer later bijgesteld tot de naam JEANIENTJE. insiders weten waarom.
het begin van de manifestatie werd verzorgd door HANS MARIJNISSEN – een eindhovense corrie-fee en uitgever van gedichtenbundels die met zijn indrukwekkende gedichten – met name opgedragen aan alle kankerpatienten in Nederland – en dat zijn er zo langzamerhand nogal wat – bijeengebracht door Hans in de poëtische figuur EVELIENTJE – alle aanwezigen tot een diepe contemplatieve stilte wist te bewegen.
de amsterdamse dichters MERIK van de TORREN en MIRJAM AL veroverden wel de virtuele prijzen zilver en brons en verzorgden indrukwekkende bijdragen. ook dichteres Jeanine Hoedemakers wist met haar bijdragen het poëtisch nivo van de middag op te krikken –
nu eens zonder de japanse drieregelige gedichten die haar zo eigen zijn. maar met gewone indringende en gelaagde gedichten – al wilde voorzitter Le Nobel niets van enige gelaagdheid weten. al met AL een bijzondere middag. wij danken alle dichters voor het inzenden van de prachtwerken – volgende week weer gewoon – eindigen we met vera’s winnende gedicht hier af te drukken en allen van het pomgenootschap te bedanken voor de feestelijkheid op de zondagmorgen van gisteren. XXX
Er was dat kinderlijke willen:
van wel nu en onmiddellijk,
en het adolescente begeren:
dat als een mol binnensluipt,
de uitgang niet vindt en toch al blind,
nu ook nog naar adem snakt,
hou van me of ik sterf
eenmaal volwassen
dan vraagt en smeekt het
claimt, eist en mangelt
het vordert geluk, maar
laat je hunkerend hongeren
Je overleeft het , om dan
te weten wat je verlangt
Vera van der Horst
PETER: De dichter loopt alle levensfasen van het verlangen langs, van het kinderlijke willen, het adolescente begeren en de chaos van de volwassenheid. De vers: ‘hou van me of ik sterf’ is zonder meer pathetisch en past toch in het puberdeel van het gedicht.
De uitsmijter is fantastisch, een boeddhistischachtige anaforisme:
Je overleeft het , om dan
te weten wat je verlangt
Juryrapport door PETER LE NOBEL – Eindhoven 22 augustus 2021
Uiteindelijk gaat het om de inhoud, maar met veel zaken werd rekening gehouden. Allereerst, wie was daadwerkelijk aanwezig in Eindhoven om de prijs persoonlijk uit te kunnen reiken?
Bovendien, nieuwe tijden, nieuwe normen. Tegenwoordig kan men niet voorzichtig genoeg zijn om te voorkomen dat mensen voor het hoofd worden gestoten. Daarom heb ik hulp gekregen van een sensitivity reader, een afro-Surinaamse, hoogsensitieve transgender, genaamd Annelie. Waar nodig heeft zij een woke-alert bij een gedicht geplaatst. Helaas was zij er in Eindhoven zelf niet bij. Zij kampte met een zenuwinzinking.
Los van het feit dat sommige gedichten niet aan een aantekening van Annelie ontkwamen, moet gezegd worden dat de kwaliteit hoog was. Het was moeilijk om te kiezen. En dit is niet gezegd voor de bühne. Als er echt slechte gedichten tussen zaten, dan zou ik de voorgaande opmerking niet hebben gemaakt.
De gedichtenwedstrijd van Pom, voor mij een jaarlijks hoogtepunt als gastjuryvoorzitter. Het was een genot om alle inzendingen te lezen. Veel liefs, Peter.
Mei to – Merik van der Torren
Mei To roept een bijzonder beeld bij mij op: wordt hier gesproken van twee Chinese kameraden die hier het glas heffen? In ieder geval staat elk woord op zijn plaats en gaat de wijn er op het juiste moment in.
Mooi is deze strofe waarin alles door elkaar loopt:
De eerste druppels vielen /
en zij schuilden en dronken wijn, /
de tekst vergetend, /
de karakters vloeiden uit.
Wat betreft de personage: de naam Mei To is vrouwvriendelijk, maar stuitend racistisch. Daarom een woke-alarm.
Spelenderwijs – Mirjam Al
Beschrijvingen kunnen al snel vervelen, maar niet als de juiste intrigerende woorden worden gekozen, zoals ‘korenblauw’ in de strofe:
graanvelden zonder eind, korenblauw,
veldbed van stro, kamille en papavers,
‘Lange natte zoenen’ heeft in de context van het gedicht iets plastisch, maar misschien ligt dat aan een onbewuste coronasmetvrees.
Een mooie zin is:
‘rok en rol en blues, o bloes met knopen’
De uitsmijter zou dan niet meer nodig zijn, want wat te doen met ‘speelde je je wijs’?
Is er nog iemand die van mij houden wil – Pom Wolff
Het gedicht doet jurytechnisch niet mee, maar verdient natuurlijk wel bespreking.
Ontroerend is het gebruik van het onderdeel: ‘die kleine gebaren’ en de keuze voor het woord ‘bijzonderder’ waar anderen droogjes zeggen: ‘meer bijzonder’. Pom gaat voor het kleine. De titel is ronduit pathetisch: ‘Is er nog iemand die van mij houden wil’, maar juist door alles in het gedicht klein te houden, ontstaat er een mooi contrast, en zou die titel ook uitgesproken kunnen worden door een kind die in al zijn naïviteit grote woorden gebruikt. Er is ruimte voor verwondering.
Zonder titel – Vera van der Horst
De dichter loopt alle levensfasen van het verlangen langs, van het kinderlijke willen, het adolescente begeren en de chaos van de volwassenheid. De vers: ‘hou van me of ik sterf’ is zonder meer pathetisch en past toch in het puberdeel van het gedicht.
De uitsmijter is fantastisch, een boeddhistischachtige anaforisme:
Je overleeft het , om dan
te weten wat je verlangt
Zonder titel – Anke Labrie
Van de intro kan iedereen helemaal zen worden, met de mooie, eenvoudige verzen:
‘Een kelder voor de inmaak,
zoete herinneringen achter glas.’
De kracht van het gedicht is dat alle woorden heel eenvoudig zijn, zonder opsmuk. ‘Godendrank’ is de uitzondering. De uitsmijter is perfect op zijn plaats:
‘In elk vertrek voelt zij zich thuis.’
echt waar – Roop
De dichter kiest voor het melig verhaal en ongetwijfeld ben ik op dit woord gekomen door de zeven meelwormen als sateetjes. Meestal komen deze gedichten niet binnen, maar hier zit de absurditeit zo logisch in elkaar dat hier sprake is van een soort limerick, zonder hinderlijke stampritmes en stamprijm. Een gedicht dat een glimlach op de lippen tovert.
Kumbaya mylord kan natuurlijk echt niet meer. Hier is sprake van culturele toe-eigening en wel van het vuigste soort: een liedje van Afrikanen die bij voorbaat nooit meer in opstand komen. Daarom een woke-alarm: stuitend racistisch.
Wie dan – Ingrid E. Noppen
Samensmeltingen van tweelingzielen lopen in de praktijk uit op vechtscheidingen, van de categorie loopgravenoorlog. De eerste strofen zijn zo verheven, dat het bijna te vermoeiend is door perfectie, met ‘een magische bries’, ‘een magnetisch verlangen’.
Na eerste lezing had ik meer passie gewend, en wel het liefst laag bij de gronds, maar na tweede lezing realiseer ik mij dat de uitsmijter heel verrassend is als die persoon bij God niet weet naast wie die lag. De ironische uitsmijter draagt dus het gedicht.
Vaarwater – Frans Terken
De dichter kiest hier voor de beschrijving en weet je daadwerkelijk op het water mee te voeren. De sensatie van het gedicht zit in de beschrijvingen die nu eens poëtisch zijn, dan weer heel prozaïsch. De zon die blinkend weerspiegelt en de magische driehoek, maar ook de vraag waar Esmeralda 1 en 2 is gebleven en de bierbuik waar je drie flessen op kan zetten.
De driehoek was even een doordenker, maar is een belangrijke kracht van het gedicht. Je kijkt nu letterlijk mee door de ogen van de dichter, hij stuurt je blik.
Zilveren avonddans – Rick van Boekel
Het gedicht is een parade van alliteratie met ‘dagelijkse dromen’, ‘dromende bomen’ en ‘onschatbare sprankeling’, en op zich zijn de opgeroepen beelden mooi, maar wat hier gemist wordt is een plot, een ontknoping. Er was een dans en dat was het dan.
Omdat dit gedicht niet verontrust, is het wel helemaal woke.
De omlegging – Hans F. Marijnissen
De omlegging is een van de weinige gedichten waar het vleselijk verlangen aan bod komt. En juist het gebruik van omleidingen roept een sensationele spanning op. Per strofe wordt de verwachting en ontzegging steeds beeldender beschreven, van ‘kuit’ en ‘dij’ naar ‘zwelling’ en ‘plooiing’. Dit is absoluut een geschikte slamgedicht. Hoe wordt het voorgedragen?
Hemelse douchekop – Jeanine Hoedemakers
als mijn Adam onder de douche staat
staat hij in muziek
dat kan je horen aan de manier
waarop het water zich gedraagt
Je zou na eerste lezing zeggen dat het gedicht hiermee af was en er niks meer aan hoeft te worden toegevoegd. Tweede lezing leert echter dat de andere strofen noodzakelijk zijn om te kunnen beschrijven waarom dit een heerlijk ontwaken is voor de partner.
Een gedicht dat zich kennelijk langzaam moet rijpen in het hoofd, waarna de toon lichtvoetig erin galmt.
Sluimerstand – Erika De Stercke
Het gedicht is mij wat te abstract. Alles klopt, alles staat op zijn plaats, maar toch komt-ie net te weinig binnen. Wel intrigerend is de strofe waarin de handen de meereizende tijd kneden. Wellicht dat het onderwerp van de sluimerstand hier het gedicht parten speelt.
Credo – Cartouche
Er is wat twijfel. Voegen buitenlandse woorden als Saudade, Mare nostrum en Vera vida werkelijk wat toe aan het gedicht? Het middendeel meandert wat voort. Echter, twee ijzersterke zinnen, helemaal aan het begin en aan het eind: ‘Jou tegenkomen breekt me’ en ‘zo geloof ik. Liefde voor en tot / in het absurde’.
Verlossing – B’ Kalkman
Het vuur der aarde, een dorstend graan, een zilte huid, een brekende lans, hier is sprake van een bombastisch en bijbels gedicht, waar ook het lam Gods aan komt trippelen. De dichter pakt zo groot mogelijk uit en maakt van het verlangen een Hollywood blockbuster. Bij een voordracht zie ik hem al op de knieën vallen, de armen geheven, zijn oerkreten stotend. Dan is de uitsmijter wat wonderlijk: ik ga maar ver / als ik verga. Deze afgemeten understatement is een mooi contrast met alle voorgaande pathetiek, maar uiteindelijk is de show wel een beetje te veel van het goede.
Zonder titel – Ditmar Bakker
Het woord ‘Malvezij’ heb ik opgezocht. Een oud woord voor wijn. Weer wat geleerd, en dat is meteen het probleem: hier voel ik het verlangen niet stomen, eerder een stil genieten van de dichtkunst, de wijn en het zo mooie oud-Nederlands. Maar hier wil ik het niet bij laten: een vast rijmschema, een vast ritme. Het gedicht vormt een aangename afwisseling tussen de inzendingen. De kelk als middelpunt, waarin het verlangen wordt geblust.
September feeling – Karin Beumkes
En dan toch nog een eenhapscracker gevonden. Deze term is nooit negatief. Taalvondstjes zijn al snel gekunsteld, maar ‘ons, als ons, ons Als, Ons Als’ in combinatie met de opening ‘Ik wil vrijen weet je’ past hier juist prima.
