Er zijn in deze maatschappij twee soorten mensen. Zij die houden van orde en zekerheid en zij die houden van chaos. Normaliter is dit binnen een samenleving in balans. Je hebt de grijze muizen die zich graag terugtrekken in de luwte van administraties of de ordentelijken die als diender de handhaving van regeltjes op zich nemen. Dan heb je aan de andere kant de creatieven die nieuwe paden en ruimte zoeken en de ondernemertjes die hetzelfde doen. Bij beide groeperingen heb je ze in alle soorten en maten. Uiteenlopend van een boekhouder tot een Kim Jong-un en van een kunstenaar tot een Richard Branson.
Afgelopen week had ik vanwege Stella Bergsma de Linda! gekocht. Daarin was te lezen hoe bekende vrouwen, zoals zij, zich voelen in een bikini. Ze vertellen daarbij hun verhaal en worden steevast vooraf beschreven met een aantal criteria, te weten: Naam, beroep, relatiestatus, gezinsopbouw. Dat maakt het voor de lezer makkelijk om vóór het artikel te lezen, alvast een stukje vooroordeel-saus aan de leesbeleving toe te voegen. Het beïnvloedt de wijze waarop je de inhoud beleeft. Heb je bijvoorbeeld een hekel aan alleenstaande moeders, dan kun je dat verhaal meteen met het nodige cynisme tot je nemen. Als een hapklare, voor jou speciaal op maat gemaakte, brok. Makkelijk te verwerken.
Toen ik eerder deze week in een boek bladerde uit 2014 van datingcoach Tim Veninga, kwam ik de volgende passage tegen over types vrouwen: ‘Extreem sexy gekleed, veel make-up?(..) – Ze valt op negers ;)’. In die tijd, en zelfs later, reciteerde ik ook mijn gedicht ‘De Neger’ nog met regelmaat. Maar nu ik dit las, was er toch een innerlijke stem, die me er op wees dat dit echt niet meer kon. Dat woord. Wat ik me vooral realiseer, is, dat het niet kan ik het ‘openbare debat’. Op de grote grabbelmarkt van meningen die betiteld wordt als sociale media. Hoe vreemd het ook mag klinken, sociale media, vormen een soort maatschappelijke mediator. Ze brengen de extremen en alle meningen ertussen tot elkaar, tot er één mening is die overblijft en als ‘goed’ betiteld wordt. De andere mening is dan vervolgens slecht. Dit heeft niets met feiten of verder debat te maken, het is hoe het mechanisme werkt. En ‘neger’ kan niet meer. En zelfs mijn hersenen geven dat signaal naar mijn bewustzijn door.
Maar wat hebben al deze dingen nu met elkaar te maken, zult u vragen.
Het is wat Yuval Noah Harari ook predikt, we veranderen langzaam allemaal in data die moet passen in algoritmes. Een algoritme is de natte droom van eenieder die van orde en duidelijkheid houdt. Vooraf is altijd met zekerheid vast te stellen wat eruit komt, aan de hand van wat je erin stopt. Als je er dus rommel instopt, komt dat er ook uit. Daarom is het zo belangrijk, dat alles van ons bekend is, op een voor een algoritme te bevatten data pakketje. Facebook helpt daarbij, maar ook de Albert Heijn bonuskaart. En eenduidigheid en het elimineren van ‘dataconflicten’
Een algoritme heeft namelijk moeite met gevoelens, sentimenten en verandering. Net als een accountant. Voor een accountant is een arbeidskracht een nummer met karakteristieken. Die ziet niet of hij of zij zwart is of wit. Het interesseert hem ook niet. Net zomin of het een man of een vrouw is. De menselijke factor moet zo eenvoudig mogelijk gehouden worden om zoveel mogelijk zekerheid te scheppen over de uitkomsten van zijn berekening. En hier komt de aap uit de mouw. Gelijkheid, inclusiviteit, transparantie hebben enkel en alleen te maken met het maken van goede input voor de cijfermachine die orde zal scheppen in de chaos.
Dit is een onzichtbare oorlog. Waar zekerheid staat voor veiligheid. En vrijheid staat voor chaos. Beide begrippen zullen nooit geheel verenigbaar zijn. Maar op dit moment is de balans sterk aan het overhellen naar ‘vrijheid’ in veiligheid. Domesticatie. Alles staat in stelling. En terwijl wij op ons rug in het gras naar zonnestralen door de wolken staren, wordt het sein ‘veilig’ gegeven en rukken de ordetroepen op. En wordt de kudde naar de stal gedreven.
Ik wens niet meer openbaar geclassificeerd te worden. Dat is privacy. Dat is het fundament van vrijheid.
Check de actualiteiten van VON SOLO op www.vonsolo.nl
Lees ook de wekelijkse column van VON SOLO op www.POMgedichten.nl
