(…)
Als je twintig jaar geleden naar Frankrijk ging, was het handig in ieder geval een paar woorden Frans te spreken. De Fransen zelf zagen niet zozeer de noodzaak massaal andere talen te leren. Met Engels hoefde je niet aan te komen, want daar hadden ze de schurft aan. Als je dat begon te spreken, kon je het wel vergeten. De Fransen werden er door vele buitenlandse gasten om verfoeid. We moeten dan niet vergeten, dat deze buitenlandse gasten, blijkbaar ook niet de moeite namen zich een klein beetje van de Franse taal (en cultuur) eigen te maken. Mijn ervaring was en is nog steeds, dat als je langzaam spreekt en vraagt om begrip voor je onkunde, dit toch ook echt gewaardeerd wordt. Zo ontwikkelt zich mijn band met de Franse taal en Frankrijk nog steeds.
Gedurende de tweede wereldoorlog waren taalkundigen al bezig om een vereenvoudigde versie van de Engelse taal op te stellen. Het doel hiervan was, om de geallieerde strijdkrachten beter met elkaar te kunnen laten communiceren. Achterliggend doel was ook, om ook na de oorlog een gemeenschappelijke taal te hebben om zo een groet gemene deler te creëren tegen het communisme. Taal leent zich bij uitstek om onder vreemden een gevoel van saamhorigheid te bewerkstelligen. Als je een Italiaan met een Duitser wil laten praten, dan is Engels een uitermate geschikt hulpmiddel. Hiermee ontneem je ze echter ook meteen een deel van hun eigenheid, maar dat neem je op de koop toe. Laat Engels nou ook nog eens de taal van het internationaal kapitalisme zijn. Het lijkt allemaal bijna geen toeval.
In Nederland waren we er als satellietstaat van het grootkapitaal uiteraard al vroeg bij. Mijn generatie werd via de televisie overspoeld met Amerikaanse series en leerde onbewust perfect Engels verstaan en spreken. Sluipenderwijs werden woorden verangliseerd. Een steeds grotere influx van buitenlandse studenten zorgde ervoor, dat het onderwijs zich genoodzaakt voelde steeds meer colleges in het Engels te gaan geven. Het kantelpunt is intussen bereikt. Er is maar één niet-Nederlands-sprekende voor nodig om alle deelnemers aan het gesprek over te doen schakelen naar het Engels. Het is niet meer de meerderheid op locatie die bepaalt, maar de uitzondering.
Dit lijkt allemaal niet zo belangrijk. Let wel, je kunt een land veroveren met legers. Maar om mensen te veroveren, moet je ze beroven van hun identiteit en ze een acceptabel alternatief bieden. Als taal geen barrière meer is, kun je maar beter op je woorden gaan passen.
VON SOLO
DICHTER, COLUMNIST, PERFORMER EN CINEAST
Check de actualiteiten van VON SOLO op www.vonsolo.nl
Lees ook de wekelijkse column van VON SOLO op www.POMgedichten.nl
